پروژه فرهنگ لغت با استفاده از نر‌م‌ افزار Visual Basic

جهت اخذ مدرک کاردانی

مقدمه:

امروزه علم کامپیوتر پیشرفت شگرفی در کلیه ‌ علوم و صنایع به وجود آورده است و با پیشرفت این علوم مسائل مربوط به کامپیوتر نیز پیشرفت شگرفی داشته است از جمله می‌توان به پیشرفت در بانک‌های اطلاعاتی اشاره نمود که از جدید‌ترین و مهمترین آن‌ها می‌توان به Visual basic اشاره نمود. در اینجا سعی شده است مطالبی در جهت معرفی این نرم‌افزار تقدیم گردد.

فصل اول

نرم افزار ویژوال بیسیک

برنامه‌نویسی با Visual Basic ( آخرین ویرایش Visual Basic ) می‌تواند کار پرزحمت و خسته کننده برنامه‌نویسی را به یک تفریح تبدیل کند.

محبوبیت Visual Basic، علاوه بر گرافیکی و ساده بودن، از آنجا ناشی می‌شود که زبانی اینترپرتری ( interpreter ) و کامپایلری ( Compiler  ) است. دیدکه  زبانهای اینترپرتری   از نظر سهول تولید و توسعه برنامه چقدر به برنامه‌نویسی کمک می‌کنند و از طرف دیگر برنامه‌های کامپایل شده بنحو چشمگیری سریعتر از برنامه‌های اینترپرتری هستند. با ترکیب این دو ویژگی Visual Basic را روانه بازارکرد، بسیاری از منتقدان شکست آن و مرگ خاندان بیسیک را پیش‌بینی می‌کردند. این مخالفان می‌گفتند که بیسیک اساساً یک زبان جدی نیست و ساختار آن ( برخلاف C و پاسکال ) به درد محیط ویندوز نمی‌خورد اما میکروسافت با ارائه Visual Basic  درسهای زیادی به جامعه برنامه‌نویسان داد:

زبانی مانند بیسیک می‌تواند قابل فهم و قوی باشد.

Visual Basic بسته به نیاز برنامه‌نویس می‌تواند کامپایلری یا اینتر پرتری باشد.

و Visual Basicنه تنها فراموش نشد بلکه تبدیل به محبوبترین زبان ‌برنامه‌نویسی دنیا شد.

 Visual Basic در چندین مدل مختلف عرضه می‌شود.

مدل فوق‌العاده : محیط برنامه نویسی مناسب کارهای شبکه و برنامه‌های توزیع شده است.

مدل آموزشی: مجموعه‌ای از ابزارهای استاندارد و هر آنچه برای شروع برنامه‌نویسی بدان نیاز دارید.

مدل استودیوی ویژوال در این مدل Visual Basic به همراه چند زبان ویژوال دیگر

( مانند ویژوال ++ ) و ( ویژوال ++J ) در یک بسته نرم افزاری گرد آمده‌اند تا آموختن آنها متضمن کمترین زحمت برای برنامه‌نویسان باشد. 

ویژوال بیسیک و فرآیند برنامه‌نویسی

برنامه‌نویسی یک کار حرفه‌ای ( یا حداقل نیمه حرفه‌ای ) است که قواعد خاص خود را دارد. البته کاربران کامپیوتر کمتر درگیر مشکلات برنامه‌نویسی می‌شوند ولی اگر فضای روزگار شمارا وارد این وادی کرده است، سعی کنیم اصول کلی ذیل را همواره مد نظر داشته باشیم:

1- درباره برنامه تصمیم بگیرید و یک طرح کلی بریزید.

2- قسمت‌های ظاهری برنامه ( پنجره‌ها، منوهاو هر آنچه را که کاربر می‌بینید ) را بوجود آوریم.

3- با نوشتن کد عناصر برنامه را به هم مرتبط کنیم.

4- برنامه‌ را تست کرده و اشکالات آن ( که در قاموس برنامه‌نویسی به آنها باگ گفته می‌شود ) را یافته و برطرف کنیم.

5- برنامه تست شده را کامپایل کنیم.

خصلت بصری برنامه‌نویسی Visual Basic مراحل طراحی برنامه را بسیار ساده و شیرین کرده است چون جای قلم و کاغذ می‌توانیم مراحل اول و دوم را روی صفحه کامپیوتر انجام دهید.

اولین برنامه:

اگر با سایر برنامه‌های ویندوز کار کرده باشیم احتمالاً با جادوگر ( wizard )ها آشنائید، جادوگر برنامه‌ای است که قدم به قدم شما را در فرآیند طراحی همراهی کرده و در پایان الگویی شایسته از آنچه در ذهن دارید برایتان خواهد ساخت. Visual Basic هم برای ایجاد برنامه‌ها دارای جادوگر برنامه ( application wizard ) است. جادوگر برنامه در پایان اسکلت یک برنامه کامل و عملیاتی را برایتان می‌سازد اما اکثر برنامه‌نویسان ترجیح می‌دهند خودشان برنامه را از صفر شروع کنند، بسیاری نیز از کپی برنامه‌های قدیمیشان استفاده کرده و با تغییر دادن در آن برنامه ‌جدیدی می‌سازند. بعد از آن که کمی Visual Basic تجربه کسب کردید احتمالاً ترجیح خواهیم داد از جادوگر برنامه استفاده نکنیم.

برای شروع کار در این قسمت برنامه‌ای با استفاده از جادوگر برنامه ایجاد خواهیم کرد. این برنامه کار چندانی انجام نمی‌دهد و فقط یک پوسته ( Shell ) است. بلافاصله بعد از شروع Visual Basic جادوگر برنامه آماده انجام وظیفه‌ است، گفتگوی پروژه جدید

 ( New project  ) اولین چیزی است که بعد از اجرای Visual Basic خواهیم دید.

New اجازه می‌دهد تا جادوگرهای مختلفی را به کمک احضار کرده یا برنامه را از صفر شروع کنیم.

Existing  اجازه می‌دهد تا پروژه‌های موجود را باز کنیم.

Recent لیستی از آخرین پروژه‌های باز شده یا ایجاد شده را نشان می‌دهد.

برای بازکردن گفتگوی پروژه جدید از File New Project  هم می‌توانیم استفاده کنیم، اما در این حالت برگه‌های Existing و Recent را نخواهیم دید.

پروژه ( Project  ) عبارتست از مجموعه فایل‌های یک برنامه‌ هر برنامه می‌تواند چندین فایل داشته باشید. برخی از این فایل‌ها حاوی کد برنامه، برخی دیگر حاوی مشخصات ظاهری برنامه و برخی دیگر ( احتمالاً ) شامل کدهای ارتباط برنامه با سیستم عامل یا برنامه‌های دیگر هستند. اگر میل ندارید هر بار در شروع Visual Basic گفتگوی پروژه جدید را ببینید، می‌توانیم جعبه یک Don’t show this dialog box in the future  را علامت بزنید.

اگر روی آیکون Visual Basic Application Wizard  ( در برگه New  ) کلیک کنیم جادوگر برنامه کارش را شروع خواهد کرد. صفحه اول جادوگر فقط یک خوشامد گویی و اعلام شروع بکار جادوگر است. مانند تمام جادوگرها وقتی کارتان در یک صفحه تمام شد، باید با کلیک کردن دکمه Next به صفحه بعد بروید.

گزینه‌های این صفحه عبارتند از:

واسطه چندی سندی ( MID ): این نوع واسط اجازه می‌دهد تا در آن واحد چندین سند ( document  ) را در برنامه باز کنیم در حقیقت بااین واسط می‌توانیم با چندین مجموعه داده در پنجره‌های جداگانه کار کنیم. به هر پنجره سند پنجره فرزند

( Child window  ) گفته می‌شود.  

 واسط تک سندی ( SDI ) : با این واسط در هر لحظه فقط یک پنجره سند می‌تواند باز باشد. احتمالاً اکثر برنامه‌هایی که خواهیم نوشت از این نوعند.

سبک کاوشگر: با این واسط می‌توانیم برنامه‌هایی شبیه کاوشگر ویندوز

( windows Explorer ) بوجود آوریم که در آن سرفصل مطالب در قاب سمت چپ و توضیحات سرفصل انتخاب شده در قاب سمت راست نمایش داده می‌شوند.

با انتخاب هر گزینه نمونه کوچکی از ظاهر برنامه در قسمت چپ بالای صفحه جادوگر ظاهر خواهد شد. برنامه اول ما از واسط SDI استفاده می‌کند. در همین صفحه نام پروژه را هم می‌توانیم انتخاب کنیم از آنجایی که نام پیش فرض، Project ، چندان با مسما نیست، آن را به First App تغییر داده (  توجه داشته باشیم که فاصله در نام پروژه مجاز نیست) و Next را کلیک کنیم تا صفحه بعدی جادوگر ظاهر شود.

جادوگر برنامه‌ منوهایی را  این صفحه انتخاب کنیم به برنامه اضافه خواهد کرد. این منوها در میان اغلب برنامه‌های ویندوز یکسان هستند، منوهایی مانند و File و Edit .

آیتم‌های موجود در هر منو هم قابل انتخاب است، مثلاً، منوی File  میتواند دارای آیتم New و Open و Close باشد. علامت & در کنار هر حرف نشان دهنده کلید دسترسی سریع آن آیتم است، به عبارت دیگر، &New در هنگام اجرای برنامه به شکل New  ظاهر خواهد شد و کاربر می‌تواند با زدن همزمان کلیدهای N + Alt  آن آیتم را فعال  کند. اما اگر بخواهیم خود علامت & را در منو داشته باشیم، چه باید بکنیم؟ ساده است، & را دوبار پشت سر هم بنویسید، مثلاً، A&&B هنگام اجرای برنامه به صورت A&B ظاهر خواهد شد. برای مثال ما، منوها را همان گونه که هست رها کرده و با یک کلیک کردن Next به صفحه بعد جادوگر بروید.

صفحه بعد محل انتخاب میله‌های ابزار ( toolbars ) برنامه است. همانطور که می‌بینید، جادوگر برنامه در این زمینه هم سنگ تمام گذاشته و تقریباً هر آنچه را که احتمالاً نیاز دارید در اختیارتان گذاشته است. قاب سمت چپ حاوی تمام ابزارهای موجود و قاب سمت راست حاوی ابزارهای انتخاب شده برای برنامه هستند. با کلیک کردن Next این صفحه را هم پشت سر بگذارید.

صفحه بعد جادوگر محل انتخاب منابع برنامه ( مانند فایل‌های چند زبانی، برای بین المللی کردن برنامه‌ها ) است. در این برنامه به هیچ منبع خارجی نیاز نداریم بنابراین گزینه‌No را علامت زده و به صفحه بعد بروید. صفحه بعد صفحه اتصال به اینترنت است. اگر در این قسمت گزینه Yes ، را انتخاب کنیم، جادو گر برنامه یک کاوشگر اینترنت تمام عیار به برنامه‌تان اضافه خواهد کرد. این کاوشگر درست مانند سایر کاوشگرها می‌تواند شما را از دورن برنامه به هر صفحه‌وبی که مایلند متصل کند. بدون انتخاب گزینه اتصال به اینترنت به صفحه بعد بروید.

در صفحه بعد می‌توانیم گزینه‌هایی ذیل را به برنامه اضافه کنیم:

صفحه معرفی برنامه ( Splash screen ): صفحه‌ای که در ابتدای شروع برنامه‌ برای مدتی کوتاه ظاهر شده و آن را معرفی می‌کند.

گفتگوی ورود ( Login dialog ): محلی برای گرفتن نام کاربر، کلمه عبور و سایر اقدامات امنیتی.

گفتگوی گزینه‌ها ( Options dialog  ): صفحه‌ای چند برگه‌ای که کاربر می‌تواند برنامه را از آنجا تنظیم کند.

پنجره About : گفتگویی که با کلیک کردن Help About ظاهر شده و توضیحاتی درباره برنامه خواهد داد.

در قسمت From Template ، چندین فرم ( که در قاموس Visual Basic همان پنجره است ) دیگر ، از جمله OBDC login ( برای ارتباط با پایگاه‌های داده پیشرفته ) و

Tip of the Dey  ( نکته روز )، وجود دارد که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم.

به این برنامه فقط پنجره  About اضافه کرده و Next  را کلیک کنیم. در صفحه ارتباط با پایگاه‌های داده بدون هیچ اقدامی فقط Next را کلیک کنیم در پایان هم با کلیک کردن Finish ایجاد برنامه را به پایان برسانید، با کلیک کردن دکمه View Report می‌توانیم خلاصه‌ای از پروژه ایجاد شده را مشاهده کنیم.

تا این جا بدون‌ آنکه چیزی از برنامه‌نویسی Visual Basic بدانید، یک برنامه تمام و کمال و عملیاتی بوجود آورده‌اید که حتی در همین حالت هم می‌توانیم آن را اجرا کنیم، با کلیک کردن آیتم Run Start ( یا معادل آن، F5 ) برنامه را اجرا کنیم.

این برنامه که با کمک جادوگر برنامه آن را ساختید کار چندانی انجام نمی‌دهد و فقط یک پوسته است.

برنامه یک پنجره استاندارد دارد که اندازه آن را می‌توان تغییر داد، نام پروژه، Firt App، در میله عنوان ( title bar ) برنامه دیده می‌شود.

 برنامه یک میله وضعیت ( Status bar ) دارد که تاریخ و وقت را نشان می‌دهد. این میله را می‌توان از منوی View ظاهر ساخت و یا پنهان کرد.

منوهای برنامه نیاز به کدنویسی دارند، ولی برخی از آنها ( مانند Help About ) بدون هیچگونه کوششی سیستم ( از قبیل مقدار حافظه و منابع آزاد سیستم ) ارائه خواهد کرد.

برنامه یک میله ابزار استاندارد دارد، که از منوی View می‌توان آن را ظاهر یا ضنهان کرد.

جادوگر برنامه یک الگوی کامل برای شما بوجود آورده که می توانیم آن را مطابق نیاز خود تغییر دهید. فعلاً با کلیک کردن File Exit برنامه را ببندید، در پاسخ به ذخیره کردن پروژه پاسخ NO بدهیم، چون هر وقت خواستید جادوگر برنامه دوباره آنرا برایتان خواهد ساخت.