روش تحقیق سرزمین اندلس

فهرست و منابع روش تحقیق سرزمین اندلس

فهرست:

بخش اول :

موقعیت جغرافیایی و تاریخی سرزمین اندلس

1-1 واژه‌ی اندلس ................................................................................................ 5-4

2-1 جغرافیای اندلس ............................................................................................... 5

3-1 نگرشی کوتاه به تاریخ اندلس ......................................................................... 8-7

4-1 فتح اندلس به دست مسلمین .............................................................................. 8

بخش دوم

1-2 شعراندلس ...................................................................................................... 12

2-2 مراحل شعر اندلس .......................................................................................... 13

3-2 ویژگی‌های شعر اندلسی................................................................................... 17

4-2 مضامین شعری در اندلس ................................................................................ 20

5-2 موشح و زجل ................................................................................................. 26

6-2 زجل در ادب اندلسی....................................................................................... 29

بخش سوم

1-3 جایگاه اجتماعی و فرهنگی زن در اندلس .......................................................... 31

2-3 زن و علوم گوناگون ........................................................................................ 32

3-3 نقش زنان در ادبیات اندلس ............................................................................. 38

4-3 زن و هنر ....................................................................................................... 41

5-3 نقش زنان اندلس در سیاست ............................................................................ 45

بخش چهارم :

مشهورترین زنان شاعر اندلس

1-4 شاعر قرن دوم

حسانه التمیمیه ........................................................................................................ 49

2-4 شاعران قرن‌های سوم و چهارم ......................................................................... 55

قمر ........................................................................................................................ 56

عائشه بنت احمد القرطبیه ......................................................................................... 58

حفصه بنت حمدون الحجاریه ................................................................................... 61

أنس القلوب ........................................................................................................... 63

مریم بنت یعقوب الأنصاریه ...................................................................................... 67

3-4 شاعران قرن پنجم ........................................................................................... 70

الغسانیه البجانیه ....................................................................................................... 71

زینت المریه ............................................................................................................ 74

اعتماد الرمیکیه ........................................................................................................ 75

بشینه بنت المعتمد ................................................................................................... 78

العبادیه ................................................................................................................... 84

غایه المنی .............................................................................................................. 86

ام الکرام بنت المعتصم بن صمادح ............................................................................ 88

أمه العزیز................................................................................................................. 90

صفیه بنت عبدالله الرّیی............................................................................................. 92

ام العلا بنت یوسف ................................................................................................. 93

ولاده بنت المستکفی................................................................................................. 96

مهجه بنت التیانی القرطبیه ...................................................................................... 104

عتبه ..................................................................................................................... 105

4-4 شاعران قرن ششم و هفتم .............................................................................. 106

حفصه بنت الحاج الرکونیه ..................................................................................... 107

حمده بنت زیاد بن بقی العوفی .............................................................................. 118

نزهون بنت القلاعی غرناطیه ................................................................................... 122

شلبیه الأندلسیه ...................................................................................................... 129

هندکنیز أبی محمد عبدالله بن مسلمه الشاطبی .......................................................... 132

أسماء العامریه ...................................................................................................... 133

أم الهناء بنت القاضی ............................................................................................. 134

قسمونه بنت اسماعیل الیهودی ................................................................................ 135

ام السعد بنت عصام الحمیری ................................................................................. 137

سلمی بنت القراطیسی ........................................................................................... 138

کلید تمرکز زنان شاعر اندلس ................................................................................. 140

نتیجه گیری........................................................................................................... 142

فهرست منابع و مآخذ ........................................................................................... 148

چکیده عربی ........................................................................................................ 156

چکیده انگلیسی..................................................................................................... 157

.

منبع:

 کریم

ابن أبار ،ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، التکلمه لکتاب الصله ، تحقیق : د . عبدالسلام هراش ، 1415 ه /1995 م ، بیروت لبنان .

ابن أبار، ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، الحله السیراء ، تحقیق : حسین مؤنس ، 1985 م ، ط : 2 ، دارالمعارف .

ابن أبار، ابی عبدالله محمدبن عبدالله ابی بکر ، المقتضب من کتاب تحفه القادم ، تحقیق: ابراهیم أبیاری  ، 1410 ه /1989 م ، ط : 3 ، قاهره بیروت .

ابن أثیر ، عزالدین ابی الحسن علی بن ابی الکرام  ، الکامل فی التاریخ  ، تحقیق : مکتب التراث ، 1414 ه / 1994 م ، ط : 1 ، بیروت لبنان .

ابن بسام ، ابی الحسن علی ، الذخیره فی محاسن اهل الجزیره ، تحقیق : د . احسان عباس ، 1417 ه / 1997 م ، بیروت لبنان .

ابن بشکوال  ، الصله ، تحقیق : ابراهیم أبیاری ، بیتا  ، قاهره بیروت .

ابن جلجل ، سلیمان بن حسان  ، طبقات الأطباء والحکماء  ، 1349 ش ، ترجمه : محمد کاظم امام  ، تهران : دانشگاه تهران .

ابن حزم اندلسی ، طوق الحمامه فی الألفه و الألاّف  ، تحقیق : د . احسان عباس ، 1993  م ، ط : 1  .

ابن خطیب ، لسان الدین  ، الاحاطه فی أخبار غرناطه  ،  تحقیق :محمد عبدالله عنان ، 1393 ه / 1973 م ، ط : 1 ،  قاهره مکتبه الخانجی .

ابن خطیب ، لسان الدین  ، أعمال الأعلام فیمن بویع قبل الاحتلام من ملوک الاسلام ، تحقیق : کسروی حسن ، بیروت لبنان : دارالکتب العلمیه .

ابن خلدون ، عبدالرحمن ، العبر، 1413 ه / 1992 م ، بیروت لبنان : دارالکتب العلمیه .

ابن خلدون ، عبدالرحمن ، مقدمۀ ابن خلدون 1375، ترجمه : محمد پروین گنابادی و عبدالمحمد آیتی ، چاپ : 8 ، تهران : انتشارات علمی وفرهنگی .

ابن دحیه  ، المطرب من أشعار اهل المغرب ،تحقیق : ابراهیم أبیاری و د . حامد عبدالمجید و د . احمد احمد بدوی ، بیتا  ، دارالعلم .

ابن زیدون ، ابی الولید احمد بن عبدالله ، دیوان ابن زیدون ، تحقیق : محمد سید کیلانی و کرم البستانی ، 1956 م و 1975 م ، ط : 2 ،  بیروت : دارصادر .

ابن سعید مغربی ،المغرب فی حلی المغرب تحقیق : د . شوقی ضیف ، 1955 م ، ط : 3 ، دارالمعارف .

ابن سناء الملک ، قاضی السعید أبی القاسم هبه الله بن جعفر ، دارالطراز فی عمل الموشحات ، تحقیق : د . جودت رکابی  ، 1397 ه / 1977 م ، ط : 2 ، دمشق دارالفکر.

ابن شریفه  ، محمد ، البسطی آخرشعراء الأندلسی ، 1985 م  ، ط : 1 ، بیروت‌ لبنان .

ابن عذاری ، ابوالعباس ، البیان المغرب فی أخبارملوک الأندلس والمغرب ،1930 م .

ابن قوطیه ، ابوبکرمحمد بن عمر ، تاریخ فتح اندلس ، 1378 ، ترجمه : حمیدرضا شیخی ، چاپ 2 ، مشهد : آستان قدس رضوی .

ابن منظور ، لسان العرب  ، 1408 ه /1988 م ، ط : 1 ، داراحیاء التراث العربی .

اصطخری  ، ابوالحسن ابراهیم ، مسالک وممالک  ، 1368،  چاپ : 3 ، انتشارات علمی وفرهنگی .

ابی العزم ، سید جمال الدین محمدالحسن بک ، معجم الأدیبات الشواعر ، تحقیق : احمد یوسف دقاق ، 1416 ه /1996 م ،  ط : 1 ، دمشق : دارالثقافه العربیه .

اسلامی زاد ، حمید ، اسپانیا ، 1375، دفترمطالعات سیاسی و بین­المللی .

باهلی ، امام أبی نصر ، دیوان ذی الرُّمه ،  تحقیق : د . واضح الصمد  ، 1417 ه / 1997 م ، ط : 1 ،  بیروت : دارالجبل .

برقوتی ، عبدالرحمن ، دیوان المتنبی ، 1348 ه /1930 م .

بروفنسال ، لیفی ، الاسلام فی المغرب والأندلس ، 1983 م ، ترجمه : محمد عبدالعزیز سالم و محمد صلاح الدین حلمی ، قاهره : دارنهفته مصر .

بستانی ، پطرس ، أدباء العرب فی الأندلس و عصرالإنبعاث ، 1988 م ، بیروت : دارالجیل .

بستانی ، پطرس ، دائره المعارف قاموس عام لکل فن ومطلب ، بیتا ،  بیروت لبنان :  دارالمعرفه  .

ترجانی زاده ، احمد ، تاریخ ادبیات عرب ازدوره جاهلیت تا عصرحاضر ، 1348 ، چاپ : 1 ، انتشارات شمس .

تنیر  ، الشاعرات من النساء اعلام و طوائف  ، 1408 ه /1988 م ، ط : 1 ، دمشق سوریه : دارالکتاب العربی .

جنثالت بالنثیا ، آنخل  ، تاریخ الفکرالأندلسی ، 1955 م  ، ترجمه اسپانیایی : حسین مؤنس ، ط : 1 ، قاهره ، مکتبه النهضه المصریه .

جوادی ، غلامرضا ، موسیقی ایران ازآغاز تا امروز ، 1380 ، انتشارات همشهری .

جومیث ، امیلیو جارثیا ، الشعر الأندلسی ، ترجمه اسپانیایی : حسین مؤنس ، 1425 ه /2005 م ، ط : 2 ، قاهره دارالرشاد .

جیّوسی ، سلمی خضراء ، الحضاره العربیه الاسلامیه فی الأندلس ، 1999 م ، ط : 2 ، بیروت .

حجّی ، عبدالرحمن علی ، التاریخ الأندلسی من الفتح الاسلامی حتی سقوط غرناطه ، 1418 ه /1997 م ، ط : 5 ، دمشق : دارالعلم .

حلو ، سلیم ، الموشحات الأندلسیه نشأتها و تطورها ، تحقیق : احسان عباس ، 1965 م ، ط : 1 ، بیروت : دارمکتبه الحیاه .

حموی ، شهاب الدین ابی عبدالله یاقوت بن عبدالله ، معجم الأدباء ارشادالأریب إلی معرفه الأدیب ، تحقیق : د . عمرفاروق ، 1420 ه / 1999 م ، ط : 1 ، بیروت لبنان ، مؤسسه المعارف .

حمیدی ، جذوه المقتبس فی تاریخ علماء الأندلس ،  تحقیق : ابراهیم أبیاری ، 1410 ه/ 1989 م ، ط : 2 ، قاهره بیروت : دارالکتاب .

حمیری ، ابی عبدالله محمد بن عبدالله بن عبدالمنعم ، الروض المعطار فی خبرالأقطار ،  تحقیق :  د . احسان عباس ، 1984 م ، ط : 2 ، مکتبه لبنان  .

حمیری ، ابی عبدالله محمد بن عبدالله بن عبدالمنعم ، صفه الجزیره الأندلس ، 1937 م ، قاهره  .

خلیل جمعه ، احمد ، نساء من الأندلس ، 1421 ه / 2000 م ، ط : 1 ، یمامه دمشق بیروت .

دایه ، محمد رضوان ، تاریخ النقد الأدبی فی الأندلس ، 1401 ه / 1981 م ، ط : 2 ، مؤسسه الرساله .

دورانت ، ویل ، تاریخ تمدن  ، 1378 ، ترجمه : ابوطالب صارمی  ، ابوالقاسم پاینده و ابوالقاسم طاهری ، چاپ : 6 ، تهران .

دوزی  ، رینهرت ، المسلمون فی الأندلس  ، 1998 م  ، ترجمه : حسن حبشی ، الهیئه المصریه العامه للکتاب .

دهخدا  ، علی اکبر ، لغت نامه  ، بیتا ، چاپ : 2 ، دانشگاه تهران .

دینوری ، ابی محمد عبدالله بن مسلم ابن قتیبه ، الإمامه والسیاسه ، تحقیق : د . طه محمد الزّینی ، 1387 ه / 1967 م ،  ، مؤسسه الحلبی .

رافعی ، مصطفی صادق  ، تاریخ آداب العرب ، 1425 ه / 2005 م ، بیروت ، دارالکتاب العربی .

رکابی ، جودت ، فی الأدب الأندلسی ،  1960 م ، قاهره : دارالمعارف .

زرکلی ، خیرالدین  ، الأعلام ، 1415 ه / 1995 م ، بیروت لبنان : دارالعلم  .

ژوزف ، ماک کاپ ، عظمت مسلمین دراسپانیا ، 1326 خ /1935 م ، ترجمه : ابوالقاسم فیضی ، اصفهان .

سلیمان علی ، ساعی  ، المرأه فی الشعرالأندلسی عصرالطوائف ،1426 ه / 2006 م ، ط : 1 ، مکتبه الثقافه الدینیه .

سیوطی ، جلال الدین ، نزهه الجلساء فی أشعارالنساء ، تحقیق : د . صلاح الدین المنجد  ، 1978 م ، ط : 2 ، بیروت لبنان  : دارالکتاب الجدید .

شامی ، یحیی ، موسوعه شعراء العرب ، 1999 م  ، ط : 1 ، بیروت : دارالفکر العربی.

شراد ، محمد ، موسوعه نساء شاعرات ، تحقیق : حیدرکامل ،  2006 م ، ط : 1 ، بیروت ، دارو مکتبه الهلال .

شکعه ، مصطفی ، الأدب الأندلس موضوعاته وفنونه  ، 1995 م، ط : 8 ، دارالعلم  .

صاعد اندلسی ، قاضی ابی القاسم صاعدبن احمد بن صاعد ، طبقات الأمم ، 1912 ، بیروت .

صفدی ، صلاح الدین خلیل بن ایبک ، الوافی بالوفیات  ، تحقیق : احمد الأرنا و وط ترکی مصطفی  ، 1420 ه /2000 م  ، ط : 1 ، بیروت لبنان : داراحیاء التراث العربی .

ضبّی ، بغیه الملتمس فی تاریخ رجال اهل الأندلس ، تحقیق : ابراهیم أبیاری ، 1410 ه/ 1989 م ، ط : 1 ، قاهره بیروت : دارالکتاب .

ضیف ، احمد ، بلاغه العرب فی الاندلس ، 1342 ه /1924 م ، ط : 1 ، مصر .

ضیف ، شوقی ، تاریخ الادب العربی عصرالدول والامارات الاندلس، 414 ه /1994 م.

ضیف ، شوقی ، الشعر و طوابعه الشعبیه علی مرالعصور ، بیتا : مصر: دارالمعارف .

ضیف ، شوقی ، الفن ومذاهبه فی الشعرالعربی ، بیتا ، ط : 12 ، مصر : دارالمعارف .

عاصی ، حسن ، المنهج فی تاریخ العلوم عندالعرب ، 1412 ه /1992 م ، ط : 2 ، دارالمواسم .

عبادی ، احمدمختار  ، فی تاریخ المغرب والاندلس  ، 1903 م  ، بیروت لبنان : دارالنهضه العربیه .

عباس ، احسان  ، تاریخ الأدب الأندلسی عصر سیاده قرطبه  ، 1985 م ، ط : 7 ، بیروت لبنان ؛ دارالثقافه .

عتیق ، عبدالعزیز  ، الأدب العربی فی الأندلس ، 1976 م ، ط : 2 ، بیروت : دارالنهضه العربیه .

عریس  ، محمد  ، موسوعه شعراء العصر الأندلسی ، 2005 م  ، ط : 1 ، بیروت لبنان : دارالیوسف .

عسلی ، بسام ، فن الحرب الاسلامی فی عهودالخلفاء الراشدین و الامویین  ، 1408 ه /1988 م ،  دارالفکر .

عسقلانی ، احمدبن علی ابن حجر ، الإصابه فی تمییزالصحابه ، تحقیق : احمد عبدالموجود ، 1415 ه /1995 م ، ط : 1 ، بیروت لبنان  .

عنان  ، محمد عبدالله  ، دوله الاسلام فی الأندلس ، 1417 ه /1997 م، ط :، قاهره ، مکتبه الخانجی  .

فاخوری ، حنا  ، تاریخ الأدب العربی  ، 1383 ، ط : 3 ، طهران  ، انتشارات توس .

فاخوری ، حنا  ، الجامع فی تاریخ الأدب العربی ، 1995م ، ط : 2 ، بیروت: دارالجیل . 

فاخوری ، حنا  ، الموجز فی الأدب العربی وتاریخه ، 1411 ه /1991 م ، ط : 2 ، بیروت : دارالجیل .

فروخ ، عمر ، تاریخ الأدب العربی ، بیتا ، دارالعلم .

فوّاز ، زینب بنت علی بن حسین ، معجم  أعلام النساء المسمی الدرّ المنثور فی طبقات ربّات الخُدور ، تحقیق : منی محمد زیاد الخراط ، 1421 ه /2000 م ، ط : 1 ، مکتبه التوبه .

قیروانی ، ابی علی الحسن بن رشیق ، العمده فی محاسن الشعر و آدابه و نقده ، 1416 ه /1996 م ، ط : 1 ، دارو مکتبه الهلال .

کالمت ، تاریخ اسپانیا ، 1368 ، ترجمه : امیرمعزی ( حسام الدوله )  ، چاپ : آشنا .

کتبی ، محمدبن شاکر ، فوات الوفیات ، تحقیق : احسان عباس ، بیتا ، بیروت : دارصادر .

کحاله ، عمررضا  ، أعلام النساء فی عالمی العرب والاسلام  ، 1378 ه /1959 م ، ط : 2 ، دمشق .

کولان ، ج . س  ، الأندلس  ، 1980 م ، ط : 1 ، قاهره بیروت : دارالکتاب .

لوکاس ، هنری ، تاریخ تمدن ازکهن­ترین روزگارتا سده ما ، بیتا ، ترجمه : عبدالحسین آذرنگ  ، چاپ 4 .

لوبون ، گوستاو ، تمدن اسلام وغرب  ، 1334 ش ،  ترجمه : سیدمحمد تقی فخرداعی گیلانی  ، چاپ : 4  ، بنگاه مطبوعاتی علی اکبر علمی .

مدرس ، محمد علی ، ریحانه الأدب ، بیتا ، چاپ : 2

مراکشی ، عبدالواحد ، المعجب فی تلخیص أخبار المغرب ، بیتا ، دارالکتاب دارلبیضاء .

مریدن ودیگران ، عزیزه ، موسوعه العربیه ، 1998 م ، ط : 1 .

مقری، شیخ احمدبن محمد، نفح الطیب من غضن الأندلس الرّطیب، تحقیق: احسان عباس و محمد محیی الدین عبدالحمید. 1388ه/1947م و1968 م، ط:1، بیروت: دارصادر.

مصطفی ، قیصر ، حول الأدب الأندلسی ، بیروت لبنان ، مؤسسه الأشرف .

مؤنس ، حسین  ، موسوعه تاریخ الأندلس تاریخ و فکر وحضاره و تراث  ، 526 ش  ، مکتبه الثقافه الدینیه .

مؤلّف مجهول ، اخبارمجموعه فی فتح الأندلس ، 1867 م .

موشحات اندلسیه ، 1949 ، مکتبه صادر بیروت .

نفیسی ( ناظم الأطباء ) ، علی اکبر ، فرهنگ نفیسی ، 1343 ، انتشارات کتابفروشی خیام.

هواری ، صلاح الدین ، احلی قصائدالغزل مختارات من غزل العصر الأندلسی ، 2003 م ، ط : الأخیره ، دارالبحار دارالتیسر .

هیکل ، احمد ، الأدب الأندلسی من الفتح الی سقوط الخلافه ، 1979 م ، دارالمعارف .

ar, wikipedia . org

.