پروپوزال نقش عدم تحمل ابهام و خود تنظیمی در پیش بینی سوء مصرف مواد در معتادان

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عدم تحمل ابهام و خود تنظیمی درپیش بینی سوء مصرف مواد درمعتادان شهراردبیل به اجرا درآمد. روش: از جامعه آماری پژوهش کل معتادان شهر اردبیل درسال 91 به تعداد4000 نفر، بااستفاده از شیوه نمونه گیری دردسترس، 100 نفربرای شرکت درپژوهش انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها، ازپرسشنامه های ولع هرویین تیفانی وهمکاران ، عدم تحمل ابهام ایومک لین و دیویدال و خودتنظیمی بروان ، میلر و لاوندوسکی استفاده شد. یافته ها:  تحلیل داده ها با استفاده ازضریب همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون چندمتغیره انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین عدم تحمل ابهام و سوء مصرف مواد رابطه معنی دار وجود دارد (44/0 r=). ونتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از متغیرهای مورد مطالعه، عدم تحمل ابهام 47 درصد تغییرات سوء مصرف مواد را پیش بینی می کند. نتیجه گیری:  با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت، افراد باتحمل ابهام پایین به احتمال بیشتری دچار سوء مصرف مواد می شوند.

کلید واژه‌ها: سوءمصرف مواد، عدم تحمل ابهام و خودتنظیمی

مقدمه

امروزه وابستگی به مواد در میان فراگیرترین بحران های اجتماعی وسلامتی قرار گرفته وموج تخریب کننده آن برزمینه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، روانی وتربیتی  اثر گذاشته است. دفتر پیشگیری از جرم وکنترل مواد سازمان ملل[1] (2005)، شمارمصرف کنندگان موجود مواد را در جمعیت15-64ساله ی سراسر جهان 200 میلیون نفر برآوردنموده است.در کشور ایران نیز این مساله شکل مخاطره آمیزوکاملا پیچیده ای به خود گرفته وروز به روز در حال گسترش یافتن می باشد واز این طریق سالانه میلیاردها تومان به کشور خسارت وارد می شود(کریمیان،1390) وعلی رغم تلاش های گسترده ای که درسطح جهان برای کنترل مواد مخدرصورت گرفته، شیوع ومصرف مواد مخدر همچنان روبه افزایش است. علل شیوع اعتیاد پیچیده ومتعدد است. در تبیین روانشناختی، اعتیاد اختلال روانی است که در تقسیم بندی های روانپزشکی سوء مصرف مواد تعریف شده است ودومین اختلال شایع روانی است (کاپلان و سادوک[2]، 2010). آنچه در این مقاله مورد تاکید نگارنده است نگاه روانشناختی به پدیده سوء مصرف مواد است بنابراین در این تحقیق به بررسی تاثیر تحمل ابهام و خود تنظیمی به عنوان  دو عنصر مهم روانشناختی در گرایش به سوء مصرف مواد در معتادان پرداخته می شود.

با مطالعه پژوهش های گذشته به نظر می رسد که متغیرهایی چندی از جمله تحمل ابهام و خود تنظیمی رابطه نزدیکی با سوء مصرف مواد می تواند داشته باشد. اولین متغیری که در این پژوهش ، رابطه آن با سوء مصرف بررسی می شود عدم تحمل ابهام است، شامل یک متغیر شخصیتی است که فرد را با مجموعه ای از روش های ناآشنا، پیچیده و نامفهوم روبرو می کند، که به رفتار و تجلیات خود شخص مربوط می شود (باونر[3]، 1940؛ به نقل از عظیمی، 1389). پژوهش گران نشان می‌دهند که افرادی که دارای تحمل ابهام پایین‌تری هستند، موقعیت مبهم را تهدید کننده می‌دانند و از آن رنج می‌برند و دچار اضطراب می‌شوند، بنابراین به دنبال جواب‌های بهتری برای حل مسأله خود می‌گردند. در پژوهشی گرنر و بارت ولادوکر [4](2005) بیان کردند، واکنش‌های افراد به موقعیت‌های مبهم به صورت شناختی (تمایل فرد به ادراک یک موقعیت مبهم به صورت سیاه و سفید)، واکنش‌های هیجانی (رنج، تنفر، ناراحتی، اضطراب در یک موقعیت مبهم) و پاسخ‌های رفتاری (اجتناب از موقعیت مبهم) می‌باشد افراد دارای تحمل ابهام پایین در مواجهه با موقعیت اضطراب‌زا به دلیل تحمل ابهام پایین به روش‌هایی از جمله سوء مصرف مواد و یا جرم روی بیاورند.  براون و واین[5] (2002)، نیز طی پژوهشی آشکار کرد که میزان عدم تحمل ابهام افراد معتاد نسبت به سیگاری و عادی پایین‌تر است ولی بین میزان عدم تحمل ابهام در افراد سیگاری و عادی تفاوت معنی‌داری دیده نشد. نجفی و احمدی سلطانی (1390) به مقایسه باورهای فراشناختی و تحمل ابهام در افراد معتاد، سیگاری و عادی پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند که بین نمره کلی باورهای فراشناختی افراد معتاد با دو گروه دیگر تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین میزان تحمل ابهام افراد معتاد نسبت به دو گروه دیگر پایین تر است. در پژوهش دیگری سریواستاوا[6] (2007) نشان داد که تحمل ابهام در نقش یک متغیر تهدیدکننده بین ابهام در نقش و میزان استرس کاری مدیران می‌باشد. این مسأله درست همان مشکلی است که افراد معتاد با آن روبرو هستند و ممکن است بسیاری از آن‌ها در هنگام مواجهه با مشکلات تنها راه حلی که به ذهنشان می‌رسد مصرف مواد باشد و در نتیجه توان فکر کردن یا در نظر گرفتن سایر راه حل‌ها را نداشته باشند.  پژوهش اسپادا، نایک اویک، مونتا وویلز[7]  (2007) در رابطه با عدم تفاوت تحمل افراد سیگاری و عادی حاکی از این است که فراشناخت رابطه بین هیجان و مصرف سیگار را تعدیل می‌کند ولی با این وجود سهم کمی از واریانس مصرف سیگار (حدود 4 درصد) را تبیین می‌کند که سهم ناچیزی است در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که ممکن است فراشناخت و تحمل ابهام نقش ویژه‌ای در جنبه شناختی سوء استفاده و وابستگی مواد و نیکوتین داشته باشند.

متغیر دومی که در این تحقیق به عنوان یکی از عوامل روانشناختیمرتبط با سوء مصرف مواد در نظر گرفته شده بود، خود تنظیمی[8]  است که به موجب آن فرد می تواند افکار، هیجانات و رفتارش را مطالعه و بر طبق دلخواه خود کنترل کند. همچنین خود تنظیمی فرایندهای شناختی از قبیل شکل گیری توی نقشه کشیدن، طرح و وضع اجرایی را در بر می گیرد (دوریز[9]،  2009). خودتنظیمی عبارت است از تعارض درون فردی بین منطق و هوس، بین شناخت و انگیزه و بین برنامه ریز درونی و عمل کننده درونی، که غلبه قسمت اول هر کدام از این زوج ها به قسمت دوم (راچلین[10] ، 1995). کانفر در مدل خودتنظیمی خود به مکانیزهای روانشناختی اعتیاد می پردازد وی در این مدل شش فرآیند خودتنظیمی را مطرح می سازد. طبق نظریه های خودتنظیمی اعتیاد گرایانه حاصل اعتماد بیش از حد به ساختارهای بیرونی (از جمله مصرف مواد) برای حفظ تعادل جسمانی و روانی است طی پژوهش خدایاری و همکاران (1388) برروی 386 دانشجوی پسر دانشگاه تهران نشان دادند که بین خودتنظیمی پایین و گرایش به مصرف مواد رابطه معنی‌دار مثبت وجود دارد و هر چه فرد خودتنظیمی پایین‌تری داشته باشد، احتمال گرایش به مصرف مواد در وی بیشتر است.  آداباجار دوتیر و رافنسون[11] (2002) بیان کردند دانش‌آموزانی که رفتارهای ضد اجتماعی بیشتری دارند سطح خودکنترلی کمتری دارند و در خطر بیشتری برای مواجهه و سوء مصرف مواد مخدر و الکل قرار دارند.  ساسمن[12] و همکاران (2003) در پژوهش خود که با یک نمونه 1050 نفری انجام گرفت نشان دادند که بین استعمال سیگار، مصرف الکل، ماری جوانا و دیگر مواد مخدر با خودکنترلی رابطه منفی معنی‌دار وجود دارد.  نیل و کاری[13] (2003) در پژوهشی بر روی 92 دانشجوی الکلیسم نشان دادند که فقط بازخورد هنجاری شخص، کنترل توجه را افزایش و مصرف الکل را کاهش می‌دهد بر خلاف انتظار کوشش‌های شخصی تأثیری بر افزایش توجه یا کاهش مصرف الکل نداشت.  ویلز[14] و همکاران (2006) طی مطالعاتی نشان دادند که خودتنظیمی ضعیف و تکانشوری بالا با خطر بالای مصرف مواد در دوران دبیرستان ارتباط دارد.  الله‌وردی‌پور (1385) در مطالعه‌ای که بر روی دانش‌آموزان دبیرستانی انجام داد، همسو با پژوهش‌های خارجی به این نتیجه رسید که نوجوانان دارای خود کنترلی پایین، 13 برابر بیشتر در معرض خطر استفاده از مواد مخدر قرار دارند. کمبل[15]و همکاران (2007) در پژوهش های خود علت استفاده از مواد و الکل را، فقدان خودتنظیمی بیان کردند. کینگ و کاسین[16] (2008) طی بررسی نشان دادند نه‌تنها نوجوان دارای خودتنظیمی ضعیف بیشتر احتمال دارد مواد یا الکل مصرف کنند بلکه بیشتر نیز نسبت به سایر رده‌ های سنی پیامدهای منفی مصرف را تجزیه کنند.  سالو[17] و همکاران (2007) درپژوهشی نشان دادند که مواجهه بالا با متامفتامین و محرک‌های وابسته، علت تغییرات درازمدت در سیستم دوپامنیرژیک مناطق مرکزی پیشانی مغز می‌باشد. به طوری که، افراد معتاد به مواد، وقتی مصرف مواد با رفتارهای منفی مرتبط بوده، اغلب به مصرف مواد ادامه می‌دهند. زیرا آن‌ها عمل‌های مرتبط با پاداش فوری را بدون در نظر گرفتن پیامدهای منفی درازمدت مرتبط با مواد منعکس کنند. طبق یافته‌های جان و همکاران (2008) خودتنظیمی پایین می‌تواند در اعتیاد به مصرف دارودخیل باشد و در واقع یکی از مهم‌ترین علل آن در نظر گرفته می‌شود، خود تنظیمی می‌تواند به افراد کمک کند تا در مقابل اعتیاد به مصرف دارو و الکل مقاومت کنند و در نتیجه، مشکلات مختلف در ارتباط با اعتیاد را کاهش دهند. کول و همکاران (2011) در پژوهشی با هدف مطالعه روابط طرد اجتماعی، کنترل شخصی، خود تنظیمی و استرس نشان دادند که عاطفه، شناخت و رفتار ناشی از خود تنظیمی پایین اختلال اعتیاد را در میان کودکان و افراد بزر‌گسال جوان پیش‌بینی می‌کنند، این افراد با توجه به تاریخچه خانوادگی‌شان بیشتر در معرض خطر اعتیاد بودند، بنابراین شکست در خودتنظیمی جزء مکملی از اعتیاد بوده و نقش مهمی در عود مصرف مواد داشت. الیزابت وجفری (2012) طی مطالعه ای به رابطه بین دوعامل خطربرای سوء مصرف مواد کنترل خویش وتغییرات درسوء مصرف زندانیان در ارتباط بادوستان مصرف کننده ی مواد نشان دادند، تاثیراستفاده دوستان به میزان زیادی مرتبط باسوء مصرف ماری جوانابرای بزرگسالان کم سن تر نسبت به بزرگسالان باسن بیشترمی باشد. نتیجه این مطالعه براهمیت رابطه غیرمستقیم خود کنترلی (بواسطه دوستان مصرف کننده ی مواد) باتغییرات درسوء مصرف مواد، تاکید می کند. گری گوری وهمکاران (2013) طی تحقیقی به کشف تغییرات مبدایی در رفتاردانش آموزانی پرداختندکه روابط بین اجرای (fcu)[18]وتغییرات دررفتار مشکل آفرین جوانان راشرح می دهد اطلاعات (داده ها) ازیک پژوهش آزمایش مهارشده ی تصادفی درباره ی تاثیر fcuدرمیان 539 دانش آموزان دبیرستانی که ازلحاظ نژادی متفاوت هستند اقتباس شدندکه دراین پژوهش نمرات 6تا8 برای خودتنظیمی دانش آموزان که از6 امین نمره افزایش یافت، مربوط است که آن نیزبه نوبه ی خودخطر رسد رفتارجامعه ستیز، مواجه شدن باهمسالان منحرف ومصرف الکل، تنباکو وماری جوانا راتا8 ام کاهش می دهد. به طور کلی، این یافته ها معانی ضمنی خود تنظیمی راتحت عنوان یک هدف مبدایی برای اقدامات خانواده محور، برجسته می کنند.

The role of intolerance of ambiguity and  self- regulation  in  prediction  of  drug   abuse  in  addicted  people  in  Ardebil

Introduction: The present study investigated the role of intolerance of ambiguity and  Self-regulation nasal drug addicted carried Ardabil city. Method: The total study sample of 91 drug Ardabil in 4000, using a convenient sampling method, 100  person company was selected. To measure the variables of the study, craving for heroin questionnaires Tiffany et al, intolerance of ambiguity Lin and David ol, Self-regulation brown, miller and Lavndvsky for the analysis of results, correlation and regression variables were used. Results: Data analysis using Pearson correlation and multivariable regression analysis was performed. The results showed a significant relationship between intolerance of uncertainty and there drug abuse (r=0/44). The results of regression analysis showed that the variables studied, 47 percent of intolerance of ambiguity can predict changes in substance abuse. Conclusions: According to the results, we can say, those with a low tolerance for ambiguity are more likely to suffer from substance abuse.

Keywords: substance abuse, intolerance of ambiguity and self -regulation

پایان نامه مربوط به این پروپوزال در سایت وجود ندارد