) بیان مسئله و ضرورت اجرای طرح :
31) وضعیت فعلی مشکل بر پایه اطلاعات و داده های موجود
بیماری های رحم و سرویکس ، شامل بیماریهای پولیپ،لیومیوم اندومتریت ، سرویسیت، کانسر رحم ، کانسر سرویکس ، هیپرپلازی اندومتر، اندومیوز، اندومتریوز و لیومیوسارکوم می‌باشد که به بررسی وضعیت فعلی این بیماریها بطور خلاصه می پردازیم.
پولیپ
پولیپ آندوسرویکس ضایعات تومورال التهابی بی خطری هستند که در 52 درصد زنان در سنین بلوغ دیده می‌شود، پولیپها غلب کوچک هستند و این ضایعات به علت ایجاد خونریزی واژینال غیرطبیعی نیازمند به افتراق از ضایعات خطرناکتر می‌باشد. (1)
متاپلازی گردن رحم
اصطلاح متاپلازی سنگفرشی هنگامی بکار می رود که اپی تلیوم مطبق سنگفرشی جایگزین اپی‌تلیوم غددی گردیده باشد این یافته در سرویکس به حدی شایع است که عملاً آن را نرمال تلقی می کنند و تقریباً در تمام زنان در سنین باروری درجاتی از متاپلازی مشاهده می‌شود و متاپلازی سنگفرشی شایعترین نوع متاپلازی گردن رحم می‌باشد. (1)
نئوپلازیهای سلولهای سنگفرشی گردن رحم
پنجاه سال قبل کارسنیوم گردن رحم اولین علت مرگ و میر زنان مبتلا به سرطان در اغلب کشورها بوده است ولی امروزه میزان مرگ و میز زنان در اثر سرطانهای گردن رحم به کاهش یافته و پس از سرطانهای ریه، پستان، کولون، لوزه المعده، تخمدان، غدد لنفاوی، خون در مقام هشتم قرار دارد. (1)
کارسینوم سلول سنگفرشی گردن رحم (SCC)
علی رغم کاهش مرگ و میر ناشی از SCC ، این ضایعه کماکان شایعترین بدخیمی دستگاه تناسلی زنان در اغلب نقاط جهان محسوب می شود، SCC در هر سنی از 20 سالگی تا سنین پیری روی می‌دهد ولی شایعترین سنین بروز این ضایعات مهاجم در سن 40 تا 45 سالگی و در ضایعات پیش سرطانی درجه بالا 30 سالگی می‌باشد. امروزه با توجه به بکارگیری روشهای غربالگری و تشخیص و درمان ابتلا به این ضایعات درحال تقلیل است. (1)
سایر کارسینوم های گردن رحم
ادنوکارسینومها ها، کارسینوم آدنواسکوآموس، Clearcell careinum و کارسینوم تمایز نیافته در مجموع 25 درصد کل ضایعات سرطانی گردن رحم را تشکیل می‌دهد.
آدنوکارسینوم سرویکس 155 درصد کل کار سینوم های سرویکس را تشکیل می‌دهد. (1)
اندومتریت
برخلاف سرویست که یافته ای شایع و کم اهمیت است به علت نقش حفاظتی سرویکس و وضعیت آناتومیکی رحم در ارتباط با آن اندومتریت به ندرت رخ می‌دهد و اغلب از یک زمینه مستعدکننده قبلی در بیمار خبر می‌دهد. (2)
اندومتریت حاد اغلب به دنبال باقی ماندن اجزاء حاملگی پس از سقطها یا زایمان یا وجود جسم خارجی در رحم رخ می‌دهد. (2)
اندومتریت مزمن با انفیلتراسیون لنفوسیت و پلاسماسل در رحم مشخص می‌شود. (2)
اندومتریوزیس
اندومتریوزیس به وجود بافتهای رحمی در محلی غیر از رحم گفته می‌شود. از نظر علائم بالینی ضایعه موجب بروز دردهای لگنی مرتبط با قاعدگی می‌گردد که مهمترین علامت این ضایعه است. اندومتریوزیس شایعترین علت بستری در زنان 15 تا 45 ساله در بیمارستانها می‌باشد و 4030 درصد از مبتلایان به این ضایعه نهایتا دچار ناباروری می گردند که مهمترین عارضه این ضایعه است.(2)
آدنومیوزیس
تهاجم اندومتربازال به میومتر است که منجر می‌شود رحم در اغلب اوقات بزرگ و ظاهری کم و بیش گلوبال پیدا می‌کند، مراجع پاتولوژی اغلب شیوع این ضایغه را بین 2015 درصد عنوان می‌کند در مراجع زنان و زایمان طیف وسیعتری از 8 تا 40 درصد را گزارش کرده‌اند. (2)
هیپرپلازی اندومتر
هیپرپلازی اندومتر بعلت ارتباط اتیولوژیک با بروز DUB و احتمال ایجاد تغییرات نئوپلاستیک مرتبط با کارسینوم اندومتریال از اهمیت فراوانی برخوردار است. هیپرپلازی اندومتر شامل انواع ساده ، Complex ، Atypical می‌باشد که در نوع Atypical احتمال بروز بالای بدخیمی وجود دارد. (2)
کارسینوم اندومتر
مهاجم ترین و شایعترین بدخیمی دستگاه تناسلی زنانه در آمریکا بوده و حدود 7 درصد کل نئوپلاسمهای دسگاه تناسلی زنانه (بجز بدخیمی پوستی) را تشکیل می‌دهد. این ضایعه اغلب در سنین بالا رخ مید هد به نحوی که در سن زیر 40 سالگی بسیار نادر بوده و در 80% موارد ضایعه پس از یائسگی کشف می‌گردد و بزرگترین گروه مبتلایان 6555 ساله هستند. (2)
آدنوکارسینوم اندمتر 80 درصد بدخیمی آندومتر را تشکیل می‌دهد که از این بین 50 درصد تمایز یافته و 35 درصد نیمه تمایز یافته و 15 درصد تمایز نیافته است. (2)
لیومیومهای رحمی
شایعترین تومورهای لگنی زنان می باشد،میزان بروز کلی این ضایعات 10 درصد و میزان شیوع آن در جمعیت زنان بالای 50 سال 40 درصد است. (1)
لیومیوم شامل انواع زیرمخاطی، زیر سروزی و داخل دیواره ای هست که بر حسب اندازه و موقعیت ممکن است علامت دار شود. (1)
لیومیوم سارکوم رحمی
نئوپلاسمهای بدخیم رحمی هستند که نسبت به لیومیوم بسیار نادر بوده و در گروه سنی بالاتری نسبت به لیومیوم دیده می‌شود به نحوی که سن میانگین 54 سال است. (1)
32) آثار بهداشتی اقتصادی اجتماعی سیاسی شکل فعلی
باتوجه به طیف وسیع بیماریهای رحم و سرویکس در زنان ، در درصد قابل توجه از زنان در مرحله ای از زندگی با این بیماریها مواجهه می‌شوند. بسیاری از این بیماریها برروی فعالیتهای فردی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی اثری مستقیم و نامطلوب دارند. بررسی و تشخیص زودرس و جلوگیری از پیشرفت بیماری نقش مؤثری در کاهش یا از بین بردن این آثار نامطلوب به همراه دارد و به علت شیوع زیاد این بیماریها بررسی از هردو دیدگاه بالینی و پاتولوژی حائز اهمیت می‌باشد. (3)
بطور مثال امروزه هیسترکتومی به علت بیماریهای دستگاه تناسلی زنانه پس از زایمان سزارین دومین عمل جراحی عمده رایج در اغلب کشورها می باشد، به نحوی که از هر 3 زن آمریکایی یکی تا سن 60 سالگی این عمل را انجام داده است و هزینه انجام این تعداد عمل هیسترکتومی در سال بالای 50 میلیارد دلار بالغ می‌شود . (3)
این بیماریها اثرات زیان باری برای شخص و اجتماع و اقتصاد دارا می‌باشد، وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی این بیماریها درتمام سطوح اجتماع اعم از جوامع پیشرفته و در حال توسعه دیده می‌شود و نیز گزارش شده که پیش آگهی این بیماریها در جوامع کمتر توسعه یافته ضعیفتر است و در جوامع توسعه یافته به دلیل بررسی تشخیص و درمانی و غربالگری و باتوجه به امکانات وسیعتر پزشکی پیش آگهی بهتری دارد.(3)
33) عوامل مؤثر و مرتبط با موضوع
باتوجه به اهمیت موضوع باید نقش عوامل خطرساز این بیمارها (سن، نژاد، عفونت، حاملگی ، …) مشخص و شناسایی شوند تا با حذف این عوامل از شیوع این بیمارها کاست. دستگاه تناسلی زنانه به علت وضعیت آناتومیکی و تاثیرپذیری از تغییرات فیزیولوژیکی مثل سیکل های قاعدگی و دوره های حاملگی در معرض ابتلا به برخی ضایعات پاتولوژیک خاص می باشد، این وضعیت موجب گردیده که بیماریهای دستگاه تناسلی زنانه به علت شیوع زیاد از دو دیدگاه بالینی و پاتولوژیک حائز اهمیت فراوان می‌باشد. (2)
در مورد نئوپلازیهای سلول سنگفرشی گردن رحم مطالعات نشان می‌دهد که میزان بروز این ضایعه به میزان چشمگیری با فعالیت جنسی فرد مرتبط می‌باشد به نحوی که تقریباً هرگز در بین زنان راهبه دیده نمی‌شود و عوامل خطرساز اصلی ابتلا به این ضایعه عبارتند از:
سن پایین فرد در هنگام شروع فعالیت جنسی
داشتن شرکای جنسی متعدد
داشتن شریک جنسی مذکری که با شرکای جنسی متعددی در ارتباط بوده است.
در این ارتباط امروزه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به عنوان مهمترین فاکتور درانکوژنیته ضایعات گردن رحم مطرح می‌باشد و آلودگی به انواع 18 ، 16 و 13 پرخطرتر بوده است و موجب بروز ضایعات با درجات بالا می شود، حدود 75 درصد از زنان در طول زندگی به این ویروس آلوده می‌شوند که تنها 10 درصد نئوپلازی داخل اپی تلیایی (CIN)، و درصد اندکی 3/1) به کارسینوم مهاجم مبتلا می‌شوند . (2)
از عوامل خطرساز دیگر می توان از سیگار کشیدن، مولتی پاریتی، فاکتورهای تغذیه‌ای و تغییرات سیستم ایمنی برای ابتلا به نئوپلاسمهای گردن رحم نام برد. (2)
در مورد سایر کارسینوم های گردن رحم که 25 درصد از کل ضایعات سرطانی گردن رحم را شامل می‌شود و می توان عوامل موثری چون نژاد که در یهودیان از شیوع بیشتری برخوردار است و HPV18 و دی اتیل استیل بسترول در دوران حاملگی اشاره کرد. (2)