پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

تعداد صفحات: 138 فرمت فایل: word کد فایل: 2290
سال: 1389 مقطع: مشخص نشده دسته بندی: حسابداری
قیمت قدیم:۳۳,۶۰۰ تومان
قیمت: ۲۸,۰۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

    پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

     گرایش: حسابداری

    چکیده:

    طبق دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت، سرمایه فکری منابع مهمی هستند که شرکت ها را قادر به ایجاد مزیت رقابتی و عملکرد مالی برتر می نمایند. از این رو هدف اصلی در این پژوهش بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک طی سالهای 1383 تا 1387در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. در ابتدا متغیرهای پژوهش مورد شناسایی قرار گرفته که جهت سنجش متغیر مستقل از مدل پالیک استفاده شده است و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین ، برای محاسبه متغیرهای پژوهش، توسط نرم افزار Excel استفاده شده است. این د اده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزار Spss به کمک آماره های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی ، مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. بنابراین 70 شرکت فعال بورسی به عنوان نمونه انتخابی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه برای فرضیه های اصلی صورت گرفته است. فرضیه اصلی اول که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک کل می پردازد نشان از عدم وجود رابطه معناداری بین سرمایه فکری و ریسک کل در بورس اوراق بهادار تهران دارد. فرضیه اصلی دوم که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ذکر شده می پردازد از وجود رابطه معنادار بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک در بورس خبر می دهد. فرضیه اصلی سوم که به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد، خبر از عدم وجود رابطه معنادار بین سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک می دهد. نتایج حاصل از این فرضیه ها صرفنظر از اندازه شرکت است حال با درنظرگرفتن اندازه شرکت در هر یک از فرضیه های اصلی به این نتیجه رسیدیم که بین سرمایه فکری و ریسک کل با تأثیر اندازه شرکت رابطه معنادار وجود ندارد و همچنین بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک با تأثیراندازه شرکت رابطه معنادار وجود ندارد

    مقدمه:

    یکی از مهمترین مشکلات سیستم های حسابداری سنتی ، ناتوانی آنها در سنجش و اندازه گیری و در نظر گرفتن شفاف سرمایه فکری شرکت ها به شمار می آید . اغلب این سیستم ها از نقش و اهمیت فزاینده حق مالکیت معنوی و دانش در سازمان های عصر نوین غافل بوده و از توان سنجش ارزش واقعی دارایی های نا مشهود در محاسباتشان قاصرند. به همین دلیل تمایل به سنجش و لحاظ کردن ارزش واقعی دارایی های  نا مشهود و دانش در صورتهای مالی شرکت ها بیش از پیش افزایش یافته است . در جوامع دانش محور کنونی ،بازده سرمایه فکری به کار گرفته شده اهمیت یافته است . این به آن معنی است که در مقایسه با سرمایه های فکری ، نقش و اهمیت سرمایه های مالی در تعیین قابلیت سود آوری پایدار کاهش چشم گیری یافته است .به عبارتی دیگر می توان چنین متصور شد که میان میزان برخورداری شرکت ها از دارایی های نا مشهود و دانش از یک طرف و ارزش واقعی سرمایه فکریشان (و در نهایت ارزش بازاری سهام شرکت ها ) رابطه ی مستقیمی وجود دارد . به دلیل افزایش اهمیت نسبی سرمایه های فکری (به عنوان مهم ترین بخش از سرمایه های کل شرکت ) در سود آوری پایدار و مستمر و بلند مدت ، اکثر شرکت ها در پی یافتن جواب هایی مناسب برای سؤالات اساسی زیر هستند .

    روش های سنجش سرمایه های فکری شرکت ها کدامند ؟

    از لحاظ آماری آیا رابطه ی معنی داری میان میزان سرمایه های فکری و ریسک شرکت ها و صنایع مختلف فعال در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد ؟

    در این تحقیق برای سنجش سرمایه فکری شرکت ها از مدل پالیک استفاده شده و بر اساس داده­های 5 ساله شرکت های فعال در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1383 تا 1387 ،سرمایه فکری شرکت ها محاسبه شد همچنین برای پاسخ گویی به سؤال دوم ، فرضیه های اصلی تحقیق مدعی آن است که بین سرمایه فکری با ریسک سیستماتیک در سالهای ذکر شده رابطه ی معنی داری وجود دارد و با ریسک کل و غیر سیستماتیک رابطه ی معنا داری را برقرار نکرده است .

    فصل اول

    کلیات تحقیق

    1-1 مقدمه

    در عصر کنونی که انقلاب دانش نامبرده شده است دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید از قبیل زمین، ماشین آلات و ... از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. یکی از مهمترین ویژگی دانش ، نامشهود بودن آن است بدین معنا که غیر قابل لمس و نامحسوس است و تعیین ارزش واقعی و اندازه گیری آن بسیار مشکل است اگرچه در گذشته سازمانها با استفاده از روش های حسابداری قادر به اندازه گیری و محاسبه ارزش و اندازه عوامل تولید خود بوده اند. با توجه به سیر تغییرات  دانش در جهان می توان چنین نتیجه گرفت که در گذشته بیشتر دارایی های سازمان قابل لمس بوده است و امروزه بخش وسیعی از دارایی های سازمانها نامشهود است. دانش یا سرمایه فکری به عنوان یک  عامل تولید ثروت در مقایسه با سایر دارایی های فیزیکی ارجعیت بیشتری پیدا کرده است. سرمایه فکری بیشتر مبتنی بر دانش و اطلاعات می باشد و می تواند شامل هر چیزی از قبیل وفاداری مشتری گرفته تا مهارت های تکنولوژی باشد که تأثیر مهمی بر فرآیندهای نوآوری سازمانی دارد.

    سرمایه فکری به دلیل اهمیت عناصر تشکیل دهنده آن سرمایه انسانی، سرمایه مشتری، سرمایه ساختاری و سرمایه فیزیکی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد سازمانها خواهد داشت. پژوهش ها و تحقیقات فراوان در زمینه تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانها صورت گرفته است که می تواند به تحقیق سوئیس و کود وریچارد رمون در سال 2000 در مالزی انجام شده است اشاره کرد. از سوی دیگر دنیای امروز، اقتصاد صنعتی را پشت سر گذاشته و وارداقتصاد مبتنی بر دانش شده است .  اقتصاد مبتنی بر دانش اقتصادی است که در آن تولید و بهره وری از دانش، نقش ا صلی را در فرآیند ایجاد ثروت ایفا می کند (چن و همکارانش ، 2005، 396-385). یکی از ویژگی های متمایز اقتصاد مبتنی بر دانش، جریان هنگفت سرمایه گذاری در سرمایه انسانی و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است. اقتصاد دانش جدید به گونه بلقوه منابع نامحدودی ارائه می کند؛ زیرا ظرفیت انسانی برای ایجاد دانش نامحدود است . دارایی های نامشهود و سرمایه فکری سریعاً مکمل دارایی های فیزیکی می شوند.

     سرمایه فکری یعنی کل موجودی سرمایه یا حق مالکانه مبتنی بر دانش که شرکت مالک آن است (دیزونکوسکی، 2000، 36-32) [1]. به بیان دیگر، منظور از سرمایه فکری، توسعه و بکارگیری منابع دانش در شرکت هاست.  این تحقیق به دنبال بررسی روابط متقابل بین اجزای سرمایه فکری و اثرات آن برعملکرد سازمانی در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. و از آنجا که سرمایه فکری مورد علاقه گروه های متعددی همچون سهامداران، مدیران، پژوهش گران و سیاستمداران است، لذا اهمیت این پژوهش ، برجسته کردن نقش سرمایه فکری در ارزیابی عملکرد مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس است تا بدین وسیله نتوانند از سرمایه فکری خود بیشترین بهره برداری را داشته باشند.  همچنین یافته های این پژوهش به مدیریت بهتر سرمایه فکری نیز کمک می نماید.

     

    2-1 تاریخچه  مطالعاتی

    در اینجا تنها به ذکر پژوهش های تجاربی مهم خارجی که رابطه بین سرمایه فکری و عملکرد را بررسی کرده اند بسنده می کنیم لازم به ذکر است که تحقیقات داخلی و خارجی در زمینه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک نپرداخته است و به دلیل محدود بودن این پژوهش به تحقیقات مربوط به سرمایه فکری و ریسک به تفکیک می پردازیم.

    تحقیقات خارجی 

    در زمینه سرمایه فکری با ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تحقیقاتی صورت نگرفته است اما پژوهشی که در زمینه سرمایه فکری و ریسک با رویکرد گزارشگری می توان اشاره کرد که در سال 2007 و در ژورنال خارجی به چاپ رسیده است نویسندگان این مقاله توبین و هانسن و بونتیس و هافمن هستند . جامعه آماری آنها 8 شرکتIT در سوئد بوده است. آنها دراین مقاله به این نتیجه رسیدند که بین ریسک غیرسیستماتیک و سرمایه فکری رابطه ای وجود ندارد و گزارشگری سرمایه فکری به شفافیت صورت های مالی با تأثیر ریسک سیستماتیک می افزاید.

    ریاحی بکلویی، به بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت های چند ملیتی امریکایی در دوره زمانی 1996-1992 پرداخته است (ریاحی بلکویی 2003، 226-215) [2].  جامعه آماری وی 100 شرکت تولیدی و خدماتی چند ملیّتی امریکایی در سال 1991 و نمونه آماری آن 81 شرکتی بود که داده های مورد نیاز پژوهش را در سال های مورد بررسی ارائه کرده بودند.

     

    در این راستا، وی «تعداد درخواست های حفاظت از علائم تجاری» توسط هر شرکت در طی یک دوره 10 ساله منتهی به 1991 را به عنوان معیاری برای سنجش سرمایه فکری و « نسبت افرزش افزوده به کل دارای ها» را به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد شرکت در نظر گرفت. در واقع، متغیر مستقل این پژوهش، تفاوت بین تعداد درخواست علائم 5 ساله (1996-1992) نسبت ارزش افزوده به کل دارای ها و میانه میانگین 5 ساله (1996-1992)، این نسبت در نمونه مورد مطالعه بود. نتایج وی حاکی از آن است که بین عملکرد شرکت های چند ملیتی امریکایی و سرمایه فکری شرکت رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

    چن و همکاران، نیز رابطه بین سرمایه فکری با ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس سهام تایوان در دورۀ زمانی 2002-1992 را به گونه ای تجربی بررسی کردند آن ها سرمایه فکری را با استفاده از ضریب ارزش افزوده فکری و اجزای آن مخارج تحقیق و توسعه تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و هزینه تبلیغات تقسیم بر ارزش دفتری سهام عادی و ارزش بازار و عملکرد مالی را با استفاده از نسبت های ارزش بازار به ارزش دفتری، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی ها، رشد درآمد و بهره وری کارکنان اندازه گیری نمودند. روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون خطی چندگانه بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که سرمایه فکری اثر مثبتی بر ارزش بازار و عملکرد مالی دارد و ممکن است معیاری برای عملکرد آتی محسوب گردد. همچنین شواهد ارائه شده حاکی از آن بود که مخارج تحقیق و توسعه اطلاعات بیشتری را در مورد سرمایه ساختاری ارائه می نماید و دارای رابطه مثبتی با سودآوری و ارزش بازار شرکت می باشد(چن و همکاران، 2005، 176-159) [3].

    چانگ، با استفاده از ضریب ارزش افزوده فکری و ضریب ارزش افزوده فکری تعدیل شده، تأثیر سرمایه فکری را بر ارزش بازار (نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری و نسبت حقیقت به سود) و سودآوری (بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام، قدرت سودآوری ساده و حاشیه سود در صنعت تکنولوژی اطلاعات تایوان طی سال های 2005-2001 بررسی نمود. وی از طریق گنجاندن مخارج تحقیق و توسعه و اموال فکری به عنوان دو متغیر مستقل جداگانه در مدل رگرسیون خطی چندگانه، ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (1997)، را تعدیل کرد. نتایج وی نشان داد که در سطح کل صنعت مربوطه، سرمایه فکری و اجزای آن، فقط رابطه مثبت و معنی داری را با سودآوری و ارزش بازار دارند. اما در زمینه های مختلف هر صنعت تکنولوژی اطلاعات، رابطه مثبت و یا منفی معنی داری بین سرمایه فکری و اجزای آن با ارزش بازار و سودآوری وجود دارد.

     همچنین، نتایج آزمون ضریب ارزش افزوده فکری تعدیل شده بر اهمیت مخارج تحقیق و توسعه و احوال فکری برای افزایش ارزش بازار و سودآوری شرکت تأکید می کرد (چانگ و همکارانش، 2007، 35) [4] .

    چن و همکاران، نیز درا ین پژوهش به بررسی رابطه بین سرمایه فکری و بازده مالی 150 شرکت پذیرفته شده به بورس سهام سنگاپور در دوره زمانی 2002-2000 پرداختند. برای این منظور، آن ها سه نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، سود هر سهم و بازده سالانه هر سهم را به عنوان شاخصی برای بازده مالی، و سه جزء ضریب ارزش افزوده فکری پالیک (1997)، را به عنوان شاخصی برای سرمایه فکری در نظر گرفتند.

    روش آماری مورد استفاده در این پژوهش، رگرسیون حداقل مربعات جزئی بود. نتایج مطالعه آن ها این بود که: 1) بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت رابطه مثبتی وجود دارد.    2) بین سرمایه فکری و عملکرد آتی شرکت رابطه مثبتی وجود دارد. 3) بین نرخ رشد سرمایه فکری و عملکردآتی شرکت رابطه مثبت وجود دارد. 4) نقش سرمایه فکری درعملکرد صنایع مختلف، متفاوت است.

    به گونه کلی بررسی تحقیقات خارجی حاکی از این است که بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت رابطه مثبتی وجود دارد. اما شدت این رابطه در کشورها و صنایع مختلف متفاوت است. این امرنشان دهنده اهمیت نقش سرمایه فکری در ارتقاء عملکرد مالی شرکت های مختلف است.

    کوجان سیوو(2005)[5]

    سرمایه فکری IC به قابلیت های رقابت پذیری بسیاری از شرکت ها صرف نظر از صنعت اطلاق می شد. سرمایه فکری شامل منابع غیر مادی مانند قابلیت های کارکنان، منابع سازمانی، روش عملیاتی و روابط ذینفعان است. به سرمایه فکری (IC) اهمیت داده می شود چرا که شرکت ها به اطلاعات مربوط به آن احتیاج دارند.

    اندازه گیری عملکرد موجود اساساً روی جنبه های مالی و فیزیکی شرکت ها متمرکز شده است و سیستم های اندازه گیری بدون اطلاعات مربوط به عملکرد IC ناقص است. به هر حال، در سال های اخیر، ابزارها وروش های خاص بسیاری برای اندازه گیری ومدیریت IC گسترش یافته است.

    این مقاله اطلاعاتی برای عملکرد شرکت های فنلاندی، به کار برنده یکی از این روش های جدید را ارائه می کند.

     

    متدلوژی ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، توسعه یافته توسط Antepalic برای اندازه گیری عملکرد کل یک شرکت بکار می رود. دراین تحقیق مفهوم تبعی VAIC، کارایی سرمایه فکری[6] ، جهت اندازه گیری عملکرد IC درون یک شرکت به کار می رود. این روش بر این اساس شناخته شده است که ایجاد ارزش از 2 دسته منبع اولیه مشتق می شود. منابع سرمایه فیزیکی و منابع سرمایه فکری، داده های مورد نیاز برای محاسبه را می توان در سیستم های مالی موجود شرکت یافت.

    آپوهامی[7]

    هدف این مقاله تحقیق اثر خلق ارزش در افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری است. نویسنده از اطلاعات جمع آوری شده از دو منبع زیر استفاده کرده است: 1- شرکت های لیست شده در بورس تایلند  2- ضریب ارزش افزوده فکری[8]  توسط داده شده جهت تحقیق اثر کاترایی و خلق ارزش شرکت بر افزایش قیمت سهام سرمایه گذاری، به عنوان مقیاس سرمایه فکری و مدل رگرسیون چند گانه.

    تحقیق از گزارشات سالانه حسابرسی شده ضعیف بازارسهام بورس تایلند استفاده می کند. جامعه آماری تحقیق شامل 33 شرکت بیمه، مالی و بانکداری بورس تایلند در سال 2005 می باشد.

    تحقیق تجربی نشان داد که سرمایه فکری یک شرکت یک رابطه معنی داری با افزایش قیمت سهام سرمایه گذاران دارد. یافته ها دانش پایه سرمایه فکری را افزایش می دهد و مفهوم سرمایه فکری را بدست آوردن ضریب رقابتی در اقتصاد پایدار مانند تایلند توسعه  می دهد. بدینگونه یک شرکت با توجه به نتایج این تحقیق می تواند استراتژی های تجاری اش را جهت افزایش کارایی منابعش و دست یافتن به مزایای رقابتی پایدار فرم بندی کند.

    ویلیافر[9]

    این تحقیق با ادبیات قبلی به روش های آشکارسازی سرمایه فکری در 2 روش عمده تفکیک شده است. نخست این تحقیق یک آزمون طولی از روش های آشکارسازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه از FTSE100، شرکت های لیست شده از سال 1996 تا 2000 آماده    می کند دوم، این مقاله رابطه میان عملکرد سرمایه فکری و آشکارسازی سرمایه فکری را تحقیق می کند.

    با توجه به اینکه اولین هدف اصلی مقاله به نتیجه رسیده است، براساس یافته های گزارش شده که درمقایسه نتایج سالانه دوره بررسی آمده این تحقیق یک افزایش عمده در میزان افشاء سازی سرمایه فکری در گزارشات سالانه شرکت های سهامی عام در بریتانیای کبیر از FTSE100  بود.

    در ارتباط با دومین هدف اصلی این تحقیق، یافته های تجربی یک رابطه منظمی بین عملکرد سرمایه فکری و میزان افشا در طی دوره بررسی نشان نداد. نتایج به هر حال اظهار می کند که اگر عملکرد سرمایه فکری مقدار بالایی باشد. افشاء سازی کاهنده است. در آخر این مقاله بینشی را با ارزش جهت راهنمایی ادبیات تحقیق سرمایه فکری تهیه می کند. راهنمایی ها عبارتند از:

    — یک نشان از تغییرات روش های افشاء سرمایه فکری شرکت های سهامی عام از بریتانیای کبیر در طول دهه 1990.

    — عامل های تأثیر گذار برروش های افشاء سرمایه فکری در طی دوره مزبور.

    — توجیه متدولوژی VAIC به عنوان یک تکنیک مناسب برای اندازه گیری عملکرد سرمایه فکری شرکت ها

    در زمینه تحقیقات  انجام شده از ریسک مارکویتز اولین کسی بود که معیار خاص سبد سهام را بسط داد به بازده مورد انتظار و ریسک یک پرتفلیو رسید مدل مارکویتز مرز کارآمد پرتفلیو ها را خلق نمود و سرمایه گذاران انتظار دارند که پرتفلیو را انتخاب نمایند که برای آنها از مجموعه کارایی سبد سهام های در دسترس آنان بهینه ترین باشد.

    مارکویتز در سال 1959 بود که پی برد سرمایه گذاران به دو دلیل ، به کمینه کردن ریسک کاهش(منفی) علاقه مند هستند.

    1- فقط ریسک کاهشی ( منفی) یا (ابتدا ایمنی) به سرمایه گذار مربوط می شود.

    2- توزیع اوراق بهادار ممکن است که نرمال نباشد.

    یکی دیگر از محققانی که در زمینه بررسی قابلیت های نیم واریانس مطالعات زیادی انجام داده است ژاویر استرادا می باشد او در یکی از مقاله های خود رفتار برخاسته از شیوه میانگین واریانس سرمایه گذاران را با رفتار برخاسته از شیوه میانگین – نیم واریانس مقایسه می کند به نظر او پذیرفتنی ترین تعریف از ریسک دارایی در یک سبد سهام متنوع ، بتای آن دارایی (ریسک سیستماتیک ) است. استرادا عقیده دارد که این تعریف ریسک از تعادلی ناشی می شود که در آن سرمایه گذاران رفتار میانگین – واریانسی از خود نشان می دهند.

    سراواسترادا در سال (2005) با بررسی 1600 کمپانی در 30 کشور به بررسی متغیرهای تأثیرگذار برروی بازده موردنیاز پرداختند. پژوهش این محققان برروی بتای تعدیلی جهانی و ریسک های هم خانواده می باشد. این مطالعه شامل چندگروه متغیر بوده که گروه اول متغیرها گروه متغیرهای سنتی (شامل انحراف معیار، بتای منطقه ای و بتای جهانی است و گروه دوم متغیرها تحت عنوان فاکتورهای خانوادگی شامل (اندازه ، ارزش دفتری به ارزش بازار، دورۀ زمانی بازار منطقه ای و... و بالاخره گروه سوم متغیرها شامل ریسک هم خانواده تعدیلی است که مشتمل بر شبه انحراف معیار و بتای تعدیلی جهانی است ( استراداوسرا، 2005، 272-257)[10].

    تحقیقات داخلی

    تاکنون پژوهش های زیادی در مورد تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت های بورس اوراق بهادار تهران انجام نشده است. سایه پژوهش های داخلی انجام شده در زمینه سرمایه فکری به قرار زیر است: انواری رستمی و رستمی، پس از ارائه تعاریفی در مورد سرمایه فکری و اجزای تشکیل دهنده آن، برخی از روش های سنجش سرمایه فکری را به طور مختصر ارائه و در پایان چند مدل کمّی ساده را برای سنجش سرمایه فکری پیشنهاد نمودند(انواری رستمی و رستمی، 1382، 75-51)[11].

    انواری رستمی و سراجی، به بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند(انواری رستمی و سراجی، 1384، 62-49)[12]. در این راستا، با استفاده از روش های کمّی و ریاضی پیشنهادی انواری رستمی و رستمی داده های 7 ساله شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران، سرمایه فکری شرکت ها سنجیده شده و پس رابطه بین نتایج هر روش و ارزش بازار شرکت های تحت بررسی از نظر آماری مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که تنها دو مورد از روش های پیشنهادی همبستگی بالا و معنی داری با ارزش بازار سهام شرکت های عضو بورس اوراق بهادار دارند. هم چنین در این مقاله به ادامه تحقیقات پیش خود پرداخته و سعی کرده است که به سؤال پاسخ دهد اول اینکه چگونه می توان ارزش سرمایه فکری را محاسبه و برآورد کرد؟ سؤال اساسی دوم آنکه آیا رابطه معنی داری میان سرمایه فکری محاسبه شده شرکت ها و ارزش بازار سهام آن ها وجود دارد و در نهایت اینکه جهت محاسبه سرمایه فکری کدام یک از روش های سنجش، از توان بالاتری برخوردار و رابطه بهتری با ارزش بازار سهام شرکت ها نشان می دهد؟

    Abstract:

    according to  company sources point of view , intellectual capitals are the strategic sources that capable the companies to have competitive privilege (superlority) and better financial operation . therefore , the aim of this research is,to consider correlation between intellectual capital and systematic risk and nonsystematic risk in Tehran stockholder exchange bourse .

    the period time is between the years of 2005-2009 first of all , the variables of the research are identified . we used the pulic model for evaluating the variable . for information analyzing ,we used rahavarde novin software data gained ,and for calculating variables of the research ,we use the excel software. These data in according to test theories will be analyzed by spss software and described statistics presumption . 70 active Tehran bourse companies are chosen as sample. The results that are gained from research theories are accomplished by multiple regressions .the first basic theory ,that considers the corrolation between intellectual capital and total risk ,says there is no meaningful relationship between intellectual capital and total risk in Tehran stockholder exchange bourse.the second basic theory that considers the relationship between intellectual capital and systematic risk in Tehran stockholder exchange bourse in recently years ,also show that ,there is a meaningful relationship between intellectual capital and systematic risk in bourse . the third theory that considers ,the relationship between intellectual capital and unsystematic risk ,show no relationship between these two .the results of these theories are accepted from market log . now ,when we consider the market log ,we understand that ,there is no correlation between intellectual capital and total risk in impress of market log . also there is no meaningful relationship between intellectual capital and systematic / unsystematic risk in impressing of market log .

  • فهرست و منابع پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران

    فهرست:

    چکیده: 1

    مقدمه: 2

    فصل اول: کلیات تحقیق

    1-1 مقدمه 4

    2-1 تاریخچه  مطالعاتی. 5

    3-1- بیان مسأله 12

    4-1- چهارچوب نظری تحقیق. 12

    5-1- فرضیه های تحقیق. 15

    6-1- اهمیت و ضرورت تحقیق. 16

    7-1- اهداف انجام تحقیق. 17

    8-1 حدود مطالعاتی. 17

    1-8- قلمرو مکانی تحقیق. 17

    2-8- قلمرو زمانی تحقیق. 17

    3-8- قلمرو موضوعی تحقیق. 17

    9-1- تعریف واژه ها و اصطلاحات.. 18

    فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

    1-2 مقدمه 21

    2-2- بخش اول : نظریه های مربوط به سرمایه فکری. 23

    1-2-2- تعاریف مختلف سرمایه فکری. 24

    3-2- بخش دوم : مدل های طبقه بندی سرمایه فکری. 25

    1-3-2- ادوینسون و مالونه (1997) 26

    2-3-2- سویبی (1997) 26

    3-3-2- طبقه بندی نورتون و کاپلان(1992) 28

    4-2- بخش سوم : روش های اندازه گیری سرمایه فکری. 29

    1-4-2- طبقه بندی روش های اندازه گیری سرمایه فکری. 29

    2-4-2- ارزش افزوده اقتصادی. 29

    3-4-2- کارت نمره متوازن. 30

    4-4-2- ترازنامه نامرئی. 30

    5-4-2- کنترل دارایی های ناملموس.. 30

    6-4-2- روش جهت یابی تجاری اسکاندیا 31

    7-4-2- شاخص سرمایه فکری. 31

    8-4-2- نرخ بازده دارایی ها 31

    9-4-2- روش تشکیل سرمایه بازار. 32

    10-4-2- کارگزار تکنولوژی. 32

    11-4-2- روش سرمایه فکری مستقیم 32

    12-4-2- روش های مالی و مراحل اندازه گیری مالی سرمایه فکری. 33

    13-4-2- مدل مدیریت سرمایه فکری. 33

    14-4-2- کیوتوبین. 33

    15-4-2- هوش سرمایه انسانی. 34

    16-4-2- مدل کارگزار فناوری. 34

    17-4-2- روش ارزشگذاری جامع. 34

    5-2- ارزیابی تحلیلی - تطبیقی و مدل های سنجش سرمایه فکری. 35

    6-2- طبقه بندی شیوه اندازه گیری سرمایه فکری از دید کلینت و دارن. 36

    1-6-2- روش های محاسبه مستقیم سرمایه فکری. 36

    2-6-2- روش های برآورد ارزش بازاری سرمایه 36

    3-6-2- روش های برگشت دارایی ها 36

    4-6-2- روش های کارت امتیاز. 37

    7-2- نحوه محاسبه سرمایه فکری ( با استفاده از مدل پالیک ) شاخص های عملکرد مالی شرکت ها 37

    1-7-2- محاسبه سرمایه فکری با استفاده از مدل پالیک... 37

    8-2- انواع ریسک: 40

    1-8-2- انواع ریسک : نگرش نظریه نوین پرتفوی(ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک ) 44

    فصل سوم: روش‌ اجرای تحقیق

    1-3 مقدمه 47

    2-3- روش تحقیق. 47

    3-3- روش گردآوری اطلاعات.. 48

    4-3 روایی و پایایی تحقیق. 49

    5-3- ابزارگردآوری اطلاعات.. 49

    6-3- جامعه آماری تحقیق. 50

    7-3 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیرهای پژوهش.. 51

    8-3- متغیرهای عملیاتی تحقیق. 57

    9-3- روش تجزیه و تحلیل داده ها 57

    1-9-3- تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی. 59

    2-9-3- آزمون همبستگی. 59

    3-9-3- رگرسیون چندگانه 60

    4-9-3- آزمون نرمال بودن (کولموگروف- اسمیرنوف) 60

    5-9-3- آزمون خودهمبستگی (دوربین – واتسن) 61

    6-9-3- چندهم خطی. 61

    فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

    1-4 مقدمه‏ 64

    2-4- شاخص های توصیفی متغیرها 64

    3-4- روش آزمون فرضیه های تحقیق. 67

    4-4- تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق. 68

    1-4-4- بررسی فرض نرمال بودن متغیرها : 68

    2-4-4- خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هر فرضیه به شرح زیر بیان می شود 70

    1-2-4-4- تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی اول. 70

    2-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی اول: 70

    3-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی دوم: 72

    4-2-4-4- آزمون فرعی سوم: 73

    5-2-4-4- آزمون فرضیه اصلی اول: 75

    6-2-4-4- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی دوم : 76

    7-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی چهارم : 77

    8-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی پنجم :‌ 78

    9-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی ششم : 80

    10-2-4-4- آزمون فرضیه اصلی دوم: 85

    11-2-4-4- تجزیه وتحلیل آزمون فرضیه اصلی سوم 90

    12-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی هشتم :‌ 90

    13-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی نهم : 92

    .14-2-4-4- آزمون فرضیه فرعی دهم :‌ 93

    15-2-4-4- آزمون فرضیه اصلی سوم: 95

    16-2-4-4- فرضیه اصلی چهارم: 96

    17-2-4-4- فرضیه اصلی پنجم: 97

    18-2-4-4- فرضیه اصلی ششم: 99

    فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

    1-5 مقدمه 103

    2-5- ارزیابی وتشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها 104

    1-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی اول : 104

    2-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی دوم : 105

    3-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی سوم : 107

    4-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی چهارم : 109

    5-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی پنجم : 110

    6-2-5- نتیجه آزمون فرضیه اصلی ششم: 110

    3-5- نتیجه گیری کلی تحقیق. 111

    4-5- پیشنهادها 112

    1-4-5- پیشنهاد مربوط به فرضیه اصلی اول : 112

    2-4-5- پیشنهاد دوم مربوط به فرضیه اصلی دوم : 112

    3-4-5- پیشنهاد سوم مربوط به فرضیه اصلی سوم : 112

    4-4-5- پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق. 113

    5-4-5- پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. 113

    5-5- محدودیت های تحقیق. 114

    پیوست ها

    پیوست یک : نمونه آماری تحقیق. 117

    منابع و ماخذ

    منابع فارسی: 119

    منابع لاتین: 121

    چکیده انگلیسی: 125

    .

    منبع:

    منابع فارسی:

     

    1. انوری رستمی، ع، ا، و حسن سراجی ، 1384، «سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت های بورس اوراق بهادار تهران» ، بررسی حسابداری و حسابرسی، سال دوازدهم، شماره 39، بهار.

    2. آذر، ع،  و منصور مؤمنی ، 1385، «آمار و کاربرد آن در مدیریت»، انتشارات سمت، تجلد دوم، چاپ نهم، تهران 212-183.

    3. جعفری، م، جلال  رضایی نور و رضا حسنون، 1385، «بازنگری مدل های اندازه گیری سرمایه فکری : یک رویکرد کل نگر» چهارمین کنفرانس بین المللی مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف.

    4. جونز،ک، ترجمه رضا تهرانی و عسگرنوربخش ،1384، "مدیریت سرمایه گذاری" ، انتشارات نگاه دانش، چاپ دوم.

    5.جهانخانی، ر، و  علی پارسائیان ،1375، "فرهنگ اصطلاحات مالی مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی".

    6. حافظ نیا، م. ر.، 1386، «مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی»، چاپ چهارم، انتشارات سمت.

    7. خاکی، غ، ر ، 1375 ، «در روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی»، انتشارات بازتاب، چاپ هشتم، 429-1.

    8. خاکی، غ. ر، 1388، «روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی»، چاپ پنجم، انتشارات بازتاب.

    9. خورشیدی ، م و حمید قریشی، 1381، «مدیریت سرمایه گذاری پیشرفته» انتشارات نشر آگاه، چاپ دوم، 254.

    10. دلاور،‌ع،‌1386،‌ "روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی" ،‌انتشارات تهران .

    11. راعی، م و  ابوالفصل سعیدی، 1385، "مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک"، انتشارات سمت.

    12. رهنمای رودپشتی، ف، و هدی همتی، 1388، "بررسی ارتباط بین سرمایه فکری با متغیرهای نوین سنجش عملکرد مبتنی بر ارزش آفرینی"، مطالعات مالی، شماره 2، صفحه 111 -134.

    13. رهنمای رودپشتی، ف، 1385، «بررسی و  ارزیابی کارکرد ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی شرکت ها» ، پژوهشنامه اقتصادی، 175-156.

    14. رهنمای رودپشتی،ف، و مجید زنجیردار، 1387، "تحلیل مقایسه ضرایب بتای سنتی و بتای کاهش در کلیه شرکت های صنعت خودرو و ساخت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران".

    15. سرمد، ز. و همکاران ، 1381، «روش تحقیق در علوم رفتاری»، تهران ، نشر آگاه.

    16. شفیع زاده،ه، 1375، 1،" تحقیق پیرامون ارتباط بین ریسک سیستماتیک و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه تهران.

    17.کیقبادی، ل،  و محمد ستاری، 1354، "آمار و کاربرد آن در مدیریت" ، انتشارات دانشگاه تهران.

    18.مدهوشی، م،  و مهدی اصغری نژاد امیری، 1388، «سنجش سرمایه فکری وبررسی رابطه آن با بازده مالی شرکت ها ، بررسی های حسابداری و حسابرسی »، شماره 57، 116-101.

    19. نیکومرام ،ب، رهنمای رودپشتی و هدی هیبتی،1387 ،" بازارها و نهادهای مالی" ، انتشارات واحد علوم و تحقیقات تهران جلد اول.

    20. نقش تبریزی،د،  1384، "محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری در شرکت های بورس"، مجله بورس، شماره 48، فصل هفتم.

    منابع لاتین:

     

    Andricssen , D.G. and  stem, CD ,(2004), “Intelectual  capital of  the  European  union : measuring the  Lisbon  Agenda  version 2004”, center  for  Research  in intellectual  capital , In Holland university  of  professional  Education, Alkmaar.

    Bartholdy, Jan & Paula  Pear , (2004), “Estimation of  Expected  Return: CAPM & Fama – French”, http: //www.ssrn.com.

    Bassi, L.J. and  van Buren , M.E. ,(1999), “Valuing  investments  in intellectual  capital , “International  Journal  of Technology  Management, Vol. 18N. 5 , pp. 414-432.

    Bontis , N.W.C.C keow  and S.Richard so ,(2000), “Intellectual  capital  and Business  performance in  Malaysian  Industries.” Journal  of Intellectual  Capital , Vol.1 , No.1, pp. 85-92.

    Bontis, N. ,(1996), “There’s  a price  on your  head : managing  Intellectual  capital  strategically” , Bussiness Quarterly, pp. 40-47 summer.

    Bontis, N. ,(1999), “Managing  organizational  knowledge  by  diagnosing  Intellectual  capital : framing  and advancing  the state of  the  field” International  Journal  of technology  management, Vol. 18 NOS 5/6/7/8, pp. 433-462.

    Bontis, Nich ,(1998), “Intellectual  capital  : An  Exploratory  study  that  Develops  Measures and  Models . “Management  Decision , Vol. 36, No. 2 , pp-63-76.

    Bozzolan, S.F. and Ricerri, F. ,(2003), “Italian  annual  Intellectual  capital  disclosure” , Journal  of  Intellectual  capital , Vol. 4 NO. 4 , pp. 543-558.

    Brennan, N., & Connell , B.,(2000), “Intellectual  Capital: Current issues  and policy implications”. Journal  of Intellectual  Capital. 1(3), 206-340.

    Brooking ,A.,(1997), “Intellectual  capital”, International  Thompson  chen,s 2003. “Valuing  Intellectual  capital using  Game  Theory”, Journal  of Intellectual  capital , vol. 4 , No. 2 ,  pp. 191-201.

    Chen  Goh, Pek ,(2005), “Intellectual  capital performance  of  commercial  Banks  in Malaysia”  Journal  of  intellectual  capital , vol.B, No. 3, pp385-396.

    Chen , M.C, cheng , S.J. and  Hwang , Y. ,(2005), “An empirical  investigation  of  the relationship  between  Intellectual  capital  and firm’s  market  value and financial  performance” , Journal  of  Intellectual  capital , Vol. 6 No. 2 , pp. 159-176.

    Don U.A  Galagedern, ,(2007), “An  Alternative  Perspective  on  the  Relation  ship  between  down  side  Beta and  CAPM  Beta”, Emerging  Market  Review , pp: 4-19.

    Dzink owski , Romona ,(2000), “the  measurement  and  management  of intellectual  capital : an introduction”. Management Accounting , vol78, No. 2, pp.32-36.

    Edvinsson, L.And  Malone , M.S. ,(1997), “Intellectual  capital : realizing  your  company’s ture  value by  finding  its  hidden  brainpower”, Ist.ed. , Collins , Newyork, NY.

    Estrada, J. & Serra, p. ,(2005), “Risk  and Return  in Emerging  Markets: family  Matter” , Journal  of Multinational  Financial  Management, pp: 257-272.

    Luty, D.H. (1998) . “Intellectual  capital  and its  measurement.”

    Markowitz , H.M. ,(1959), “Portfolio  selection” . First  Edition , New York, John  willey  and  sons.

    pulic , A.,(2000), “An  accounting  tool  for IC Management” , available at: http://www.Measuring - ip.at/papers/ham99txt.html.

    Pulic, A. ,(1998), “Measuring  the  per  formance  of  intellectual  potential  in knowledge  economy” , available   at  :http: //www.measuring -ip. at/ papers/vaictxt/vaictxt.html.

    Pulic, Ante ,(2005) ,” Intellectual  capital  for communities – Nations, Regions , cities  and other  communities” , first  Edition, Boston , Elsevier   Butterworth Heinemann.

    Rialli- Belkaoui , Ahmed ,(2003), “Intellectual  capital and  firm performance of  us Multinational  Firms.” Journal  of  Intellectual  capital , Vol.4, No. 2, pp. 215-226.

    Roos , G.and  Roos, J ,(1997), “Measuring  your  company’s  Intellectual  capital  performance”, International  Journal of  strategic  management , vol. 30 No. 3 , pp. 413-426.

    Saleh , N.M. , Abdul Rahman, M. and Sabri Hassan , M. ,(2008), “Ownership  structure  and intellectual  capital  performance  in Malaysian  companies  listed  on  MESDAQ”, available  at : www.ssrn.com

    sallebrant , t.and Hansen ,j.and bontis ,n.and hofman bang ,p. (2007m) , ”managing risk with intellectual capital statements” , www . emeraldinsight.com/ 0025-1747.htm,vol.45 no .9,2007,pp-147.-1483

    Shaik, J. ,(2004), . “Measuring  and Reporting  of  Intellectual  capital  performance  Analysis.” The  Journal  of  American  Academy  of  Business, March , vol.4 , No. 1.2, pp. 439-448.

    Stewart, T.A.,(1997), “Intellectual  capital : the  new  wealth  of organizations” , currency  Double day, NewYork , N.Y.

    Sveiby , K.E. ,(1997), “The  new  organizational  wealth : Managing  and  Measuring  knowledge  based  assets” , Berret  Koehler san  fvancisco.

    Sveiby , K.E. ,(1998), “Measuring  Intangibles  and  Intellectual  capital  on emerging  first standard” , available  at : www. seiby . com/articles/Emerging  standard. html.

    Tan, H.P., plow man, D.and Hancock , p., (2007), “Intellectual  capital  and  financial  returns  of companies” , Journal of intellectual  capital , & No. 1 , pp. 76-95.

    Wang . J.,(2008), “Investigation  market  value  and intellectual  capital  for S & P 500, “Journal  of Intellectual  capital , Vol. 9 . No. 4 , pp. 546-593.

    Williams, s. Mitchell ,(2000), “Is  a company’s  Intellectual  capital  performance  and Intellectual  capital  Disclosure practices  Related ? Evidence from  publicly  listed  companies  from  the  FTSe 100”. Working  paper  presented at  MCMasters  Intellectual  capital  conference , Hamilton Ontario.

    .

پروپوزال در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, گزارش سمینار در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, تز دکترا در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, رساله در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, پایان نامه در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, تحقیق در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, مقاله در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, پروژه دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, تحقیق دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, مقاله دانشجویی در مورد پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران, پروژه دانشجویی درباره پایان نامه بررسی رابطه بین سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران
ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت